EP.23 | 9B02 - ประชุมวิชาการมานุษยวิทยา 68 หัวข้อ พหุปฏิสัมพันธ์ มนุษย์กับสิ่งไม่ใช่มนุษย์ Interactive Pluralism: Human-Nonhuman

ความเป็นชายขอบของความตายและความตายของคนชายขอบ

การอภิปรายนี้มุ่งสำรวจความสัมพันธ์ระหว่างชีวิตและความตายผ่านแนวคิด ความเปราะบางและความอ่อนแอ (fragility and vulnerability) โดยเฉพาะในกลุ่มคนชายขอบของสังคมไทย ศพมิใช่เพียงร่างที่ไร้ลมหายใจ แต่เป็นเครื่องหมายของการเปลี่ยนผ่านจากความเป็นมนุษย์สู่สิ่งที่ไม่ใช่มนุษย์ สะท้อนเส้นแบ่งทางสังคมเกี่ยวกับการดำรงอยู่และการดับสูญ แนวคิด "ความตายทางสังคม" (social death) ชี้ให้เห็นว่าบุคคลอาจถูกทำให้ไร้ตัวตนแม้ยังมีชีวิต ขณะที่ความตายถูกผลักไสให้เป็นชายขอบและถูกกำกับผ่านศาสนาและประเพณี ประเด็นอภิปรายครอบคลุม พิธีกรรมบุญข้าวประดับดิน ที่ช่วยสร้างหลักประกันหลังความตาย ศพไร้ญาติ กับสถานะทางสังคมของผู้ตาย การสะสมบุญของผู้หญิงยากจน เพื่อสร้างทุนวัฒนธรรม และ แนวคิดการเมืองแห่งความเป็นและความตาย (necropolitics) ที่อธิบายอำนาจในการกำหนดความหมายของชีวิตและความตาย การศึกษานี้ช่วยให้เข้าใจบทบาทของระบบความเชื่อและโครงสร้างสังคมที่กำหนดเส้นแบ่งของชีวิตและความตายในสังคมไทย

ความเป็นชายขอบของความตายและความตายของคนชายขอบ

โดย

บุญข้าวประดับดิน: การสร้างความมั่นคงและประกันความเสี่ยงในโลกหลังความตาย โดย อ.ดร.พสุธา โกมลมาลย์ คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏสกลนคร

บุญและการข้ามเส้นแบ่งระหว่างชีวิตและความตายของผู้หญิงฐานะยากจนในภาคอีสาน โดย อารีรัตน์ คำภิมูล คณะศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยอุบลราขธานี

จากคนชราสู่เชิงตะกอน: การตายไม่ดีของศพไร้ญาติ โดย อ.ฐิตารัตน์ พันธุ์ชนะ คณะศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยอุบลราขธานี

การเมืองแห่งความเป็นความตาย (necropolitics) และการสร้างภาพแทนความจริงของศพไร้ญาติ โดย อ.ดร.สุรสม กฤษณะจูฑะ คณะศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยอุบลราขธานี

วันที่ 9 กรกฎาคม 2568 เวลา 10.30-12.00 น. ณ ห้อง 601 ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน)

โดย ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน)