EP.13 | 8B02 - ประชุมวิชาการมานุษยวิทยา 68 หัวข้อ พหุปฏิสัมพันธ์ มนุษย์กับสิ่งไม่ใช่มนุษย์ Interactive Pluralism: Human-Nonhuman

จาก แอฟริกา ถึง แม่น้ำโขง: ใช่ว่าจะสูญสิ้นการควบคุมไปทั้งหมด (คน สัตว์ ลมฟ้าอากาศ ผืนดินและผืนน้ำ)

แนวคิดนิเวศวิทยาหลังอาณานิคม (post-colonial ecology) อธิบายว่าระบบนิเวศและชุมชนท้องถิ่นถูกควบคุมและกดขี่ภายใต้ยุคอาณานิคม ผ่านการจัดการทรัพยากรที่แยกมนุษย์ออกจากธรรมชาติ ทำให้ระบบนิเวศเสียสมดุลและเกิดความขัดแย้ง กรณีศึกษาของเคนยา ลาว และไทย แสดงให้เห็นว่าผลกระทบจากอาณานิคมและเศรษฐกิจเสรีนิยมทำให้ชุมชนท้องถิ่นสูญเสียการควบคุมทรัพยากรของตนเอง ทั้งการเปลี่ยนแปลงรูปแบบเกษตรกรรม การจำกัดสิทธิในที่ดิน และการพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานที่ส่งผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม แนวคิดการอยู่ร่วมกันฉันท์มิตร (conviviality) ของอีวาน อิลลิช (Ivan Illich) เสนอว่ามนุษย์ไม่สามารถควบคุมธรรมชาติได้อย่างสมบูรณ์ และควรมองหาวิธีสร้างความสัมพันธ์ที่เป็นมิตรและยั่งยืนกับสิ่งแวดล้อม แทนการแยกแยะและเอารัดเอาเปรียบธรรมชาติ การฟื้นฟูอำนาจของชุมชนท้องถิ่นเป็นสิ่งจำเป็น เช่น การเรียกร้องค่าชดเชยจากโครงการพัฒนา การฟื้นฟูระบบนิเวศ และการนำพืชพันธุ์พื้นเมืองกลับมาใช้ เพื่อให้ชุมชนสามารถกำหนดแนวทางการใช้ทรัพยากรของตนเองได้อีกครั้ง การจัดการสิ่งแวดล้อมควรใช้แนวทางที่ปราศจากอาณานิคม โดยเคารพความรู้ของชนพื้นเมือง ส่งเสริมการใช้พลังงานสะอาด และพัฒนาเศรษฐกิจที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม ลดการพึ่งพาทรัพยากรจากระบบโลกาภิวัตน์ที่ทำลายสมดุลทางนิเวศ

จาก ‘แอฟริกา’ ถึง ‘แม่น้ำโขง: ใช่ว่าจะสูญสิ้นการควบคุมไปทั้งหมด (คน สัตว์ ลมฟ้าอากาศ ผืนดินและผืนน้ำ)

โดย

‘ดากจึง’ จากทุ่งพืชไร่สู่ทุ่งกังหันลม: มองผ่านแนวคิด Conviviality อาณานิคมพลังงาน วาทกรรมโลกร้อน กังหันลมและสรรพชีวิต ถึงความเป็นไปได้ของการอยู่ร่วมกันแบบฉันท์มิตร โดย อ.กิติมา ขุนทอง คณะมนุษยศาสตร์และ สังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏสกลนคร

ค่าชดเชย: ความสัมพันธ์ระหว่างแม่น้ำมูลและวัตถุทางเศรษฐกิจ โดย ณัฐการณ์ รัตตะกุญชร คณะศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี

“กุด”: โครงสร้างพื้นฐานกับความสัมพันธ์กับสรรพสิ่งในพื้นที่ชุ่มน้ำจังหวัดศรีสะเกษ โดย พีระพล เวียงคำ คณะศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี

‘เคนย่า’ มิได้ ‘โรแมนติก’: มองผ่านอาณานิคมและวาทกรรมโลกร้อน โดย ศ.ดร.กนกวรรณ มะโนรมย์ คณะศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี

วันที่ 8 กรกฎาคม 2568 เวลา 10.30-12.00 น. ณ ห้อง 601 ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน)

โดย ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน)