EP.26 | 9B03 - ประชุมวิชาการมานุษยวิทยา 68 หัวข้อ พหุปฏิสัมพันธ์ มนุษย์กับสิ่งไม่ใช่มนุษย์ Interactive Pluralism: Human-Nonhuman

เทคโนกสิกรรม วัดร้าง ทัณฑสถาน และธนาคารหุ่นยนต์: บทบาทผู้กระทำการของเทคโนโลยีเครื่องจักรกลเกษตร ธรรมชาติ และอสังหาริมทรัพย์

การอภิปรายของกลุ่มต้องการนำเสนอลักษณะการปฏิบัติการของวัตถุและสิ่งไม่มีชีวิต (object หรือ non-human) ในฐานะของผู้กระทำที่เชื่อมโยงกับมนุษย์ให้กระทำการต่าง ๆ โดยใช้มุมมองทางประวัติศาสตร์เพื่อทำความเข้าใจและวิเคราะห์ร่วมกัน สิ่งไม่มีชีวิตแสดงบทบาทประกอบด้วย หนึ่ง ธนาคารหุ่นยนต์” = ATM เป็นการเข้ามาของ ATM ทำให้เกิดเครือข่ายของนักแสดงที่หลากหลาย ทั้งมนุษย์ (ผู้บริหาร, โปรแกรมเมอร์, พนักงานธนาคาร, ลูกค้า) และสิ่งที่ไม่ใช่มนุษย์ (ATM, ระบบคอมพิวเตอร์, เครือข่ายธนาคาร) ซึ่งทั้งหมดนี้ล้วนมีบทบาทในการสร้างและเปลี่ยนแปลงระบบการเงิน สอง “เทคโนกสิกรรม” หรือเทคโนโลยีเครื่องจักรการเกษตรในฐานะผู้ปฏิบัติการ และการขยายตัวเข้ามาในชนบทอีสานมีบทบาทสำคัญอย่างมากต่อการกลายเป็นสังคมผู้ประกอบการในพื้นที่ทุ่งกุลาร้องไห้ ความสัมพันธ์ระหว่างเครื่องจักรฯ คน ผี ความเชื่อ ยังถูกสร้างให้สัมพันธ์กันอย่างแนบแน่น สาม การทำให้อสังหาริมทรัพย์ (วัดร้าง) กลายเป็นวัตถุที่เกิดจากการนิยามและการตีความทางสังคม และการแสดงบทบาทของวัดร้างในฐานะทรัพยากร การวิเคราะห์นี้ช่วยให้เข้าใจถึงความสัมพันธ์ที่ซับซ้อนระหว่างรัฐไทยกับพุทธศาสนา และบทบาทของรัฐในการจัดการทรัพย์สินทางศาสนาได้ และ ข้อสุดท้าย ทัณฑนิกร คำนี้ ชี้ให้เห็นความหมายว่าผู้ที่ได้รับการลงโทษในพื้นที่ที่เรียกว่าคุกในตะรุเตา เป็นพื้นที่ที่ผู้คนต้องดิ้นรนเพื่อความอยู่รอดภายใต้สภาวะที่ยากลำบาก บทบาทของสถานที่หรือผู้ที่ได้รับการลงโทษจึงสะท้อนให้เห็นความสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์กับธรรมชาติ (ecology) ความหลากหลายในการปรับตัว และความสามารถในการฟื้นตัว (resilience) ของมนุษย์ในการเผชิญกับความท้าทาย

เทคโนกสิกรรม วัดร้าง ทัณฑสถาน และธนาคารหุ่นยนต์: บทบาทผู้กระทำการของเทคโนโลยีเครื่องจักรกลเกษตร ธรรมชาติ และอสังหาริมทรัพย์

โดย

“ธนาคารหุ่นยนต์” = ATM: การมาถึงของธนอัตโนมัติและธนาคารอิเล็กทรอนิกส์ไทยทศวรรษ 2510 - 2520  โดย ผศ.ดร.วิลลา วิลัยทอง คณะมนุษยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่

เทคโนกสิกรรมกับชุมชนผู้ประกอบการในเขตทุ่งกุลาร้องไห้ ระหว่างทศวรรษ 2530-2540  โดย ธิติญา เหล่าอัน คณะมนุษยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่

จาก วัดร้าง สู่ ศาสนสมบัติ: ข้อสังเกตต่อการจัดการทรัพย์สินทางศาสนาของไทยทศวรรษ 2500-2540  โดย ชิษณุพงศ์ รุจิโรจน์วรางกูร คณะมนุษยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่

ทัณฑนิกรแห่งนครกักกัน: การดิ้นรนและต่อรองกับธรรมชาติในมุมมองของนักโทษ กรณีศึกษานิคมฝึกอาชีพตะรุเตา พ.ศ. 2481–2491  โดย จีฮาน เดือนเด่น คณะมนุษยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่

วันที่ 9 กรกฎาคม 2568 เวลา 13.00-14.30 น. ณ ห้อง 601 ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน)

โดย ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน)