EP.18 | 8A04 - ประชุมวิชาการมานุษยวิทยา 68 หัวข้อ พหุปฏิสัมพันธ์ มนุษย์กับสิ่งไม่ใช่มนุษย์ Interactive Pluralism: Human-Nonhuman

อุทกภัยในลุ่มเจ้าพระยา: ความผันผวนไม่แน่นอนของผู้คน สายน้ำ และวัตถุ

หลังน้ำท่วมใหญ่ปี 2554 สถานการณ์น้ำท่วมในพื้นที่ลุ่มน้ำเจ้าพระยาตอนล่างมีความผันผวนรุนแรงมากขึ้นโดยเฉพาะในพื้นที่ลุ่มต่ำหลายแห่งของจังหวัดพระนครศรีอยุธยา ดังเช่นบางบาลที่ถูกยกมาเป็นตัวอย่างในการอภิปรายนี้ แม้ว่าในอดีตบางบาลจะเป็นพื้นที่น้ำหลากท่วมเป็นประจำแต่คนท้องถิ่นก็ยังสามารถปรับตัวเพื่อดำรงชีวิตภายใต้สภาพนิเวศวิทยาแบบน้ำหลากท่วมได้ดีมาโดยตลอด ทว่าปัจจุบันสภาพน้ำท่วมสูงและยาวนานขึ้นจนเกินระดับที่จะสามารถใช้ชีวิตปรับตัวอยู่กับน้ำได้อีกต่อไป สภาพการณ์ดังกล่าวสะท้อนให้เห็นว่าความสัมพันธ์ระหว่างสังคมกับสิ่งแวดล้อมทางนิเวศของลุ่มเจ้าพระยากำลังเสียสมดุล ซึ่งนำไปสู่ภัยพิบัติน้ำท่วมที่ไม่อาจควบคุมได้ การอภิปรายนี้ได้ชวนให้พิจารณาปัญหาน้ำท่วมในพื้นที่ลุ่มต่ำบางบาลจากความสัมพันธ์เชิงอำนาจระหว่างศูนย์กลางกับชายขอบระบบทุนนิยมอุตสาหกรรม และการเปลี่ยนวิถีการดำรงอยู่ของสังคมลุ่มเจ้าพระยาสมัยใหม่ที่ขัดฝืนต่อลักษณะทางนิเวศวิทยาแบบน้ำหลากท่วมในช่วงฤดูฝนของดินดอนสามเหลี่ยมเจ้าพระยา เมื่อโลกกำลังผันผวนจากความเปลี่ยนแปลงสภาพอากาศ (climate change) จึงยิ่งส่งผลให้สถานการณ์น้ำท่วมในลุ่มเจ้าพระยามีความผันผวนไม่แน่นอนและกลายเป็นปัญหาต่อการดำรงชีวิตของผู้คนในพื้นที่ลุ่มต่ำบางบาลที่ต้องเผชิญกับสถานการณ์น้ำท่วมแบบใหม่อันเกิดจากความเปลี่ยนแปลงสภาพแวดล้อมทางธรรมชาติ สังคม และนโยบายการบริหารจัดการน้ำของรัฐ ทว่าผู้คนในพื้นที่ลุ่มต่ำบางบาลก็ยังคงพยายามดิ้นรนต่อรองท้าทายต่อสถานการณ์น้ำท่วมแบบใหม่นี้อย่างถึงที่สุด

อุทกภัยในลุ่มเจ้าพระยา: ความผันผวนไม่แน่นอนของผู้คน สายน้ำ และวัตถุ

โดย

โครงสร้างพื้นฐานกับการเปลี่ยนภูมิทัศน์ในที่ราบลุ่มแม่น้ำเจ้าพระยา-บางบาล โดย อ.ดร.คมลักษณ์ ไชยยะ คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏพระนครศรีอยุธยา

การจัดการน้ำในพื้นที่แก้มลิงบางบาลภายใต้ยุคสมัยแห่งทุน โดย อาทิตย์ ภูบุญคง ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน)

อุทกภัยกับความไม่แน่นอนในชีวิตชาวนาลุ่มน้ำเจ้าพระยา(บางบาล) โดย นาวิน โสภาภูมิ ศูนย์นโยบายเพื่ออนาคต

ดำเนินรายการโดย  เฉลิมชัย วัดจัง กลุ่มจับตาปัญหาที่ดิน

วันที่ 8 กรกฎาคม 2568 เวลา 14.45-16.15 น. ณ หอประชุม ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน)

โดย ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน)