สารคดีสั้นเรื่อง กะเหรี่ยง (KAREN) ปกาเกอะญอ บ้านขุนแม่เหว่ย จ.ตาก

โดย ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน)

สารคดีสั้น กะเหรี่ยง (KAREN) ปกาเกอะญอ บ้านขุนแม่เหว่ย จ.ตาก

บ้านขุนแม่เหว่ย(บ้านแม่ปอคี) ตั้งอยู่หมู่ที่ 5 ตำบลท่าสองยาง อำเภอท่าสอง จ.ตาก มีอาณาเขตติดต่อทิศเหนือ ติดกับหมู่บ้าน ซอแขร๊ะกลา หมู่บ้านปาทอง หมู่บ้านแม่วะหลวง ทิศใต้ ติดกับหมู่บ้านแม่อมยะ ทิศตะวันออก ติดกับหมู่บ้านขุนแม่เหว่ย ทิศตะวันตก ติดกับเขตแม่อมยะ

มีครัวเรือนทั้งหมด 41 หลังคาเรือน และประชากร ชาย 134 คน หญิง 135 คน ทั้งหมด 269 คน

พื้นที่บ้านขุนแม่เหว่ย (แม่ปอคี) มีพื้นที่ทั้งหมด 8,386 ไร่ แบ่งเป็นพื้นที่ป่า และพื้นที่ใช้ประโยชน์ โดยพื้นที่ป่ามีพื้นที่ทั้งหมด 3,997.83 ไร่ หรือคิดเป็นร้อยละ 47.7 ของพื้นที่ทั้งหมด และพื้นที่ใช้ประโยชน์มีพื้นที่ทั้งหมด 4,388.17 ไร่ หรือคิดเป็นร้อยละ 52.3 ของพื้นที่ทั้งหมด

พื้นที่ป่าในชุมชนบ้านขุนแม่เหว่ย สามารถแบ่งเป็นป่า 4 ประเภท คือ (1) พื้นที่ป่าตามความเชื่อ ประกอบด้วยป่าศักดิ์สิทธิ์ (ป่าอนุรักษ์) ป่าช้า และป่าสะดือ มีเนื้อที่รวมทั้งหมด 317.74 ไร่ (2) ป่าอนุรักษ์ ซึ่งเป็นป่าต้นน้ำ มีพื้นที่จำนวน 3 แปลง รวมพื้นที่เท่ากับ 2,540.41 ไร่ (3) ป่าใช้ประโยชน์ คือ ป่าชุมชน จำนวน 2 แห่ง มีพื้นที่ทั้งหมด 613.09 ไร่ และ (4) พื้นที่ป่าตามโครงการของรัฐ ได้แก่ โครงการปลูกป่าสร้างรายได้ พื้นที่ป่าไผ่ และป่าอื่น ๆ อีกจำนวน 526.59 ไร่

พื้นที่ใช้ประโยชน์ แบ่งออก เป็นพื้นที่อยู่อาศัย โรงเรียน สำนักสงฆ์ และพื้นที่ทำไร่หมุนเวียน พื้นที่อยู่อาศัยและโรงเรียน มีพื้นที่ทั้งหมด 149.78 ไร่ ขณะที่พื้นที่ของสำนักสงฆ์ คือ 29.80 ไร่ ส่วนพื้นที่ไร่หมุนเวียนแบ่งพื้นที่ ออกเป็น 5 รอบการหมุน ดังนี้

พื้นที่ “อูยะเด” ปลูกในปีปัจจุบัน พ.ศ. 2562 จะปลูกรอบปีต่อไปในปี 2567 มีพื้นที่จำนวน 784.60 ไร่

พื้นที่ “ก่าหลู่” ปลูกเดิมในปีพ.ศ. 2561 รอบปลูกต่อไปคือ ปีพ.ศ. 2566 มีพื้นที่จำนวน 592.20 ไร่

พื้นที่ “ทีจือกวะ” ปลูกเดิมในปีพ.ศ. 2560 รอบปลูกต่อไปคือ ปี พ.ศ.2565 มีพื้นที่ 898.89 ไร่

พื้นที่ “โป๊ะรอเด” ปลูกเดิมในปีพ.ศ. 2559 รอบปลูกต่อไปคือ ปี พ.ศ.2564 มีพื้นที่จำนวน 807.90 ไร่

พื้นที่ “ทีตะกุย” ปลูกเดิมในปีพ.ศ. 2558 รอบปลูกต่อไปคือ ปี พ.ศ.2563 มีพื้นที่จำนวน 1,125.00 ไร่